Arena Pantanal: zrównoważona budowla stadionu Pucharu Świata ze stali ArcelorMittal

Arena Pantanal, zwana również Arena Governador José Fragelli, czyli największy stadion w Cuiabá, została zaprojektowana jako funkcjonalna, przeznaczona dla ponad 44 000 widzów budowla z możliwością wielofunkcyjnego wykorzystania. Stal produkcji ArcelorMittal zastosowano do wykonania dachu, konstrukcji siedzisk w górnych rzędach oraz strefy parkingowej.

Szczegółowe informacje

Nowa arena wzniesiona została na miejscu, gdzie wcześniej istniał stary stadion Estádio Governador José Fragelli, który zburzono w 2009 roku. Nowy stadion, zaprojektowany przez GCP Arquitetos, znajduje się w nowo utworzonym kompleksie architektonicznym o łącznej powierzchni około 3 000 m2, stworzonym w ramach projektu urbanizacji niewykorzystywanej powierzchni. Studium zakładało stworzenie dużego placu, chodników, fontann, obszarów zieleni oraz restauracji. Obiekty te wraz z otoczeniem mają być wykorzystywane do organizacji dowolnego widowiska sportowego, kulturalnego czy rozrywkowego, po zakończeniu Mistrzostw Świata w piłce nożnej.

Arena Pantanal, będąca główną inwestycją w mieście Cuiabá przed nadchodzącym turniejem FIFA World Cup, została zaprojektowana w oparciu o rekomendacje zdefiniowane w Wymaganiach dotyczących Stadionów opracowanych przez FIFA, jak również koncepcje funkcjonalności i zrównoważonego rozwoju. Co więcej, dostępność dla publiczności, komfort i bezpieczeństwo były podstawowymi założeniami podczas projektowania wnętrza nowego stadionu.

Arena Pantanal i jego wyposażenie

TArena Pantanal jest w stanie pomieścić 44 003 widzów, oferując 735 miejsc w 108 strefach VIP oraz 66 miejsc dla osób niepełnosprawnych. Zapewniono również miejsca parkingowe dla 2 431 samochodów, biorąc pod uwagę wszystkie możliwe miejsca parkingowe w podziemiach stadionu, jak również w strefach przylegających.

Nowa forma stadionu została opracowana z uwzględnieniem warunków klimatycznych panujących w jego lokalizacji. Z tego powodu stadion posiada 4 niezależne od siebie moduły z „otwieranymi rogami”, dzięki którym możliwe jest zapewnienie wentylacji wnętrza jego bryły.

Każdy z modułów przykryty jest dachem wspartym na łukach. Elementy te wykonane zostały z kratownic stalowych. Pod białą, wodoodporną i niezwykle odporną na uszkodzenia membraną dachu, konstrukcję budowli stanowią trapezoidalne, metalowe elementy gontowe z izolacją termiczną oraz bąbelkowe panele poliwęglanowe o powierzchni całkowitej 26 800 m2. 

Stal wykorzystana do wykonania konstrukcji górnych trybun oraz rzędów siedzeń opiera się na belkach i słupach połączonych śrubami.

Wizualną spójność areny zapewniły 4 niezależne moduły, wokół których wzniesiono stalową konstrukcję, powleczoną perforowaną, zielonkawą membraną, wykonaną w 50% z PCV i w 50% z włókien tekstylnych.

Zastosowanie stali nie było podyktowane wyłącznie jej właściwościami estetycznymi, ale również większymi możliwościami wykorzystania obiektu. Górne trybuny, na których pomieścić się może 12 000 widzów, można w prosty sposób zdemontować po zakończeniu turnieju finałowego Mistrzostw Świata, gdy nie będą już potrzebne. Wykonany ze stali dach wnosi do projektu pewną lekkość, która współgra z solidną betonową podstawą dolnych trybun i ścian ograniczających bryłę.

Usytuowanie wokół stadionu sztucznych zbiorników wodnych i fontann zwiększa wilgotność powietrza w tym rejonie, a bujna roślinność, znajdująca się również w jego wnętrzu, zapewnia cień i pomaga obniżyć temperaturę, niwelując w ten sposób powstawanie efektu wysp ciepła. Roślinność, o której mowa, to przede wszystkim lokalne gatunki roślin, przystosowane do życia w klimacie brazylijskiego stanu Mato Grosso. 

Stal ArcelorMittal

Firma ArcelorMittal dostarczyła pręty zbrojeniowe, kable i gwoździe wyżarzane, kraty oraz naciągi dla konstrukcji stalowej trybun i dachu, jak również dla strefy parkingowej. Całkowita ilość dostarczonych materiałów to 6 000 ton elementów długich, 1 000 ton produktów płaskich oraz 34 tony elementów nowego systemu ogrodzeniowego ArcelorMittal – Securifor 3D, wytwarzanych w zakładzie produkcyjnym Belgo Bekaert Arames.

Zrównoważony rozwój

Dzięki stworzeniu otwartych przestrzeni pomiędzy 4 trybunami możliwa jest cyrkulacja powietrza, swobodnie przepływającego między stalowymi arkadami, co redukuje obciążenie klimatyzacji, zarówno w trakcie samego turnieju, jak i po nim.

Idea zrównoważonego rozwoju była również żywa podczas codziennych prac na placu budowy. Dla przykładu – gruz, który powstał przy rozbiórce starej budowli, wykorzystano do budowy dróg dojazdowych. Inne odpady budowlane poddano recyklingowi i ponownie użyto.

Inne działania, których wspólnym mianownikiem jest koncepcja zrównoważonego rozwoju, to między innymi stacja uzdatniania wody, system odzyskiwania wody z opadów, którego celem było zredukowanie zużycia wody na terenie stadionu o 35%, ogrzewanie słoneczne oraz zastosowanie certyfikowanego drewna z określonych źródeł.

Projekt spełnia wszelkie wymagania międzynarodowego systemu certyfikacji LEED.

Szczegóły projektu

  • Cuiabá
  • Brazylia
  • Architekt
    GCP Arquitetos & Grupo Stadia
  • 2010 - 2014
  • Biuro inżynieryjne
    Sinclair Knight Merz (koncepcja)
    Ponto de Apoio (konstrukcja stalowa i dach)
    EGT Engenharia (beton)
  • Wykonawca:
    Consórcio Santa Bárbara/Mendes Junior
  • Roboty stalowe:
    Entap Engenharia e Construções
  • Zdjęcia
    © GCP Arquitetos/Nelson Kon
    i  Edson Rodrigues, Secopa