Modernizacja poznańskiego Centrum Kultury Zamek ze stropami Cofraplus®

Szczegółowe informacje

Projekt i realizacja

Od lat 60-tych zamek – który w rzeczywistości jest pałacem – mieści miejskie centrum sztuki, oferując szeroki wachlarz aktywności związanych z muzyką, sztukami wizualnymi, teatrem oraz filmem. Jednak kultura i sztuka nowoczesna wymagają nowoczesnych lokalizacji oraz wyposażenia, a zamek ze względu na swoją burzliwą przeszłość i liczne zmiany nie był w stanie sprostać wymaganiom dzisiejszych zaawansowanych technologicznie instalacji artystycznych i wystaw.

Stąd też w 2007 roku rozpisano konkurs na projekt modernizacji zamku w Poznaniu, który został wygrany przez firmę TOYA Design i architekt Magdalenę Dziobę wraz z zespołem. Po dwóch latach oceniania projektu przez polskie Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego w 2010 roku podpisano finalny projekt „Przebudowy kompleksu Sali Wielkiej Centrum Kultury ZAMEK celem efektywnego wykorzystania dziedzictwa kulturowego”.

Prace rozpoczęły się w grudniu tego samego roku całkowitym demontażem wszystkich wewnętrznych elementów wyposażenia wnętrza i osprzętu kompleksu Sali Wielkiej we wschodnim skrzydle zamku. Począwszy od parteru, a skończywszy na poddaszu, usunięto wszystko, aby odsłonić elementy konstrukcji budynku. Przed przebudową przeprowadzono badanie istniejących ścian, kolumn, podpór i stropów, aby ocenić ich zdolność przenoszenia obciążeń.

W trakcie demontażu odkryto fryzy ścienne ukryte pomiędzy rzeczywistymi i podwieszonymi stropami Sali Wielkiej (Sali Tronowej). Zostały one zdjęte w celu odnowienia i umieszczone z powrotem na miejscu; tak samo postąpiono w przypadku żyrandola w Palarni. Ozdobione kasetonami sklepienie Sali Marmurowej także zostało poddane gruntownej renowacji.

Niezwykła niespodzianka czekała na ekipę budowlaną na poddaszu: w trakcie usuwania gruzu odkryto niewybuch – pocisk moździerzowy z czasów II wojny światowej – który musiał zostać usunięty przez saperów wojskowych.

Zburzono betonowe ściany, konstrukcję wewnętrzną zastąpiono nową stalową konstrukcją słupowo-belkową. Zgodnie z nowym projektem, usunięto również sporą część systemu posadzek, inne elementy zastąpiono stropami zespolonymi o zwiększonej zdolności przenoszenia obciążeń.

Stalowa konstrukcja posadzek pod Salą Wielką została wzmocniona nowymi płytami; wzmocnione zostały również stropy.

Strop zespolony Cofraplus® 60

W systemie konstrukcji płyt stropowych wykorzystano profilowaną blachę stropową Cofraplus® 60 firmy ArcelorMittal. Zespół doradztwa technicznego z ArcelorMittal Construction Polska był obecny już w fazie projektowania, co zapewniło optymalizację wielu rozwiązań.

Zastosowanie blachy Cofraplus® miało zdecydowanie wymierne korzyści dla realizacji projektu:
płyta tego rodzaju jest o wiele lżejsza niż tradycyjne betonowe rozwiązanie (płyta monolityczna), co było o tyle ważne, że zdolność przenoszenia obciążeń pierwotnych elementów konstrukcji budynku była ograniczona. Odpowiednie zaprojektowanie konstrukcji nośnej płyty stropowej wyeliminowało stosowanie pracochłonnego stemplowania w fazie wylewania płyty stropowej. Ponadto elementy systemu Cofraplus® można bardzo łatwo i szybko zamontować bez konieczności użycia ciężkiego sprzętu wewnątrz budynku. Rozwiązanie to pozwoliło na skrócenie fazy realizacji płyty stropowej (szacunkowo o około 1 miesiąc) przy jednoczesnym obniżeniu kosztów realizacji.

Nowy wystrój

Z holu na pierwszym piętrze półokrągłe schody prowadzą na antresolę, która jest zwieńczona świetlikiem o powierzchni 300 m2, wykonanym z paneli szklanych oraz konstrukcji stalowej i przypomina ten w warszawskim centrum handlowym Złote Tarasy. Posadzka antresoli także została wykonana ze szkła.

Ze względu na pełnioną przez siebie funkcję, konstrukcja wewnętrzna jest bardzo dobrze izolowana akustycznie, a istniejące i nowe elementy konstrukcji zostały dodatkowo zabezpieczone przed ogniem.

Wszystkie pomieszczenia, wśród nich Sala Wielka, Sala Kameralna i Hol Główny, Sala Prób i Scena Nowa, zostały wyposażone w najnowocześniejsze instalacje oraz sprzęt techniczny i rozrywkowy, aby zapewnić publiczności niezapomniane doznania oddziaływujące na wszystkie zmysły.

Prace zakończono wraz z końcem października 2012, zaś 14 grudnia 2012 oficjalnie otwarto centrum kultury.

Zamek w Poznaniu na przestrzeni dziejów

Budowany w stylu neoromańskim w latach od 1905 do 1910 przez Franza Heinricha Schwechten, stanowił prowincjonalną rezydencję niemieckiego cesarza Wilhelma II, króla Prus. W latach 1918/1919, po powstaniu wielkopolskim, zamek przeszedł na własność II Rzeczypospolitej, stając się rezydencją głowy państwa, a później prezydenta. Część kompleksu była wykorzystywana przez ministerstwo oraz przez uniwersytet.

Po 1939 roku, wraz z okupacją Polski przez Nazistowskie Niemcy, rozpoczęto prace nad przebudowaniem go na nową rezydencję Hitlera. Wiele elementów zmieniono na styl Trzeciej Rzeszy, pod zamkiem wybudowano bunkier, jednak w 1943 r. prace wstrzymano. W 1945 r. zamek służył jako obóz dla niemieckich jeńców wojennych, następnie jako obóz dla Armii Ludowej. Komunistyczny rząd chciał go zburzyć, ponieważ stanowił „symbol niemieckiej okupacji”, jednak ze względu na brak funduszy usunięto tylko kilka niemieckich symboli. Jako że poznański Ratusz, podobnie jak wiele innych ważnych budynków, został zniszczony w trakcie II wojny światowej, „Nowy ratusz” został usytuowany w zamku. W latach 60-tych stał się miejskim centrum kultury, zaś od 1979 r. stanowi chroniony prawem pomnik historii.

Tekst: Constructalia & Jarosław Stankiewicz ArcelorMittal Construction Polska